«زوگزوانگ» حاکميت
- - - - - - - - - - -
پ. صائبى

لحظات سخت حساسى است.
رسما به اتفاق آرا و بدون اينکه مخالفى در اجلاس حکام وجود داشته باشد به ما اولتيماتوم داده شده. چنين مقطع حساسى شايد در تاريخ معاصر ايران بى سابقه باشد. از اين جهت که توپ در زمين حاکمان ما است. در از آن هم بالاتر. در شطرنج اصطلاحى هست که اهالى اين علم-ورزش- هنر فکرى آن را به خوبى ميشاسند. اين اصطلاح زوگزوانگ(zugzwang) که يک کلمه آلمانى است در اصطلاح به معنى «حرکت اکراهى» است يعنى نوبت حرکت به بازيکنى مى رسد و او هر حرکتى بکند به ضررش تمام خواهد شد و اصطلاحا پوزيسيونش خراب خواهد شد ، او آرزو ميکند که اى کاش نوبت حرکت به او نميرسيد چرا که همين نوبت حرکت وضع او را ضعيفتر خواهد کرد.
اکنون بعد از ۲۵ سال شامورتى بازى، به هم زدن صفحه شطرنج ، جر زنى ، يواشکى مهره به ميدان آوردن و کمک گرفتن از استادان بزرگ و ساير دغل کارى ها ، اين نظام در زوگزوانگ قرار گرفته است. لحظه لحظه تصميم است ، بازى هم خيلى جدى است . امکان فرار هم وجود ندارد. باز به صفحه شطرنج بر ميگرديم و براى تقريب به ذهن از آنجا مثال مى آوريم : در چنين شرايطى براى بازيکنى که در زوگزوانگ قرار گرفته انتخاب کم ضررترين ادامه(continuation) در دستور کار قرار ميگيرد. در اينجا بازيکن با واقع بينى شرايط را مى سنجد و ادامه هاى ممکن و محتمل را سبک سنگين ميکند. معمولا بسته به سبک بازيکن دو نوع واکنش به زوگزوانگ صورت مى گيرد. يک راه حل کوتاه مدت تاکتيکى که در اين شرايط با دادن امتياز مهره اى به حريف به سمت پيچيده کردن اوضاع و تلاش براى جلوگيرى از روشن شدن پوزيسيون و اصطلاحا به آب و آتش زدن براى فرار از باخت در يک پوزيسيون مبهم پيش مى رود. در صورتى که يک بازيکن استراتژيک به سمت طرح هاى روشن تر براى مقاومت بيشتر، دژ سازى ، طولانى تر کردن بازى در يک پوزيسيون دفاعى و به اميد اشتباه حريف نشستن پيش مى رود ، فراموش نبايد کرد که در شطرنج بازيکن مهاجم و داراى پوزيسيون برتر براى طرح برد و يکسره کردن کار بيش از سه برابر بيش از بازيکن مدافع و با پوزيسيون دست پايين نيازمند صرف انرژى است. مدافع به اميد اشتباه و کم دقتى حريف مى نشيند.
خوب بدبختانه اصلا احتياجى به اين تحليل ها در مثال فوق الذکر نبود ، چون مقامات حاکميت ما اصلا اهل شطرنج بازى کردن در عرصه بين الملل نيستند! آنطور که در اين چند روز از گفته هاى آقايان شنيديم آنها تنها مشغول رجز خوانى هستند و اصلا به اولتيماتوم وقعى ننهاده اند و ظاهرا آن را قبول ندارند! اگر اين نامش « ياغى گرى» در عرصه بين الملل و «محور شرارت بودن» نيست پس چيست؟ « ما قبول نداريم » ديگر چه ياوه اى است؟ باز ميخواهند صفحه بازى را به هم بزنند ؟ از جيب کدام مادر مرده اى دارند خرج ميکنند ؟ معلوم است ملت! در بهترين حالت و با شانس و اقبال فراوان چه خواهد شد جز اينکه کالاهاى دست چندم و بنجل را براى پروژه هايمان از کشور هاى دزد به چند برابر قيمت بخريم به خاطر اينکه بگوييم ما گردنمان کلفت است و ميدانيد که به قول داش مشتى ها « گردن کلفت سرش در آخور است. » شرمنده!
هر چند اصلا کار به چنين عاقبت خوشى براى حضرات نخواهد رسيد. مقامات « نظام مقدس » با پس گردنى جام زهر يا هر چيز مصلحتى ديگر را خواهند خورد و صد البته حقشان است. اگر کمى عاقل بودند، همين امروز جام زهر را مينوشيدند و صراحتا برنامه هاى خود را برملا ميکردند و از جامعه جهانى پوزش ميخواستند و در صدد رفع تمام نگرانى هاى مردم جهان بر مى آمدند مى پذيرفتند که خلع سلاح شوند در مقابل اينکه در عرصه بين الملل مسوولانه مورد اقبال قرار مى گرفتند و در قبال آن کمکى هم شايد از نظر علمى دريافت ميکردند. ليکن اينها معمولا دير جام زهر مى نوشند ، مشکل مشکل کم بودن IQ است و همانطور که که گفته شد با قطر گردن معمولا نسبت عکس دارد!
خدا آخر و عاقبت اين ملت و اين مملکت را به خير بدارد.