آيا لاريجاني پايان تراژدي اصلاحات خواهد بود؟
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بهاره اميدي

با پايان تقريبا آبرومندانه‏ي بحران هسته‏اي سياستمداران ايران در عرصه‏ي سياست خارجي توانستند يك بار ديگر كمر خود را از زير آوار صاف كنند و به تكاندن لباس‎هاي خود مشغول شوند. حالا مي‏توان دلگرم بود كه وضع تحريم‎ها و حمله‎ي نظامي حداقل براي مدتي به تاخير افتاده است. در اين فضا احتمالا تا چند ماه آينده و برگزاري انتخابات اتفاق عجيبي در داخل و خارج انتظار نمي‏رود. پس مردم هم‎چنان نااميد از اصلاحات خواهند بود و در انتخابات آمار بالايي از راي‏دهندگان را شاهد نخواهيم بود. پس اكثريت مجلس در دست محافظه‎كاران خواهد بود. پس از انتخابات جناح راست با استفاده از قدرتي كه در فضاي اقتصادي كشور دارد و هم‏چنين با استفاده از ذخاير پر پيمان حساب ذخيره‏ي ارزي به تزريق پول در جامعه خواهد پرداخت و اين وضع اقتصاد كشور را به آن چه در سال 55 و 56 شاهدش بوديم نزديك خواهد كرد. سطح رفاه جامعه به همراه ميزان واردات كالا از خارج افزايش مي‏يابد و جناح راست اميدوار مي‎شود كه علي‎رغم عدم كسب مشروعيت در انتخابات توانسته با مانورهاي پوپوليستي مردم را راضي نگه دارد. از همين الان مي‎توان انتظار داشت كه جناح راست پس از پيروزي در انتخابات تا حدودي به اصلاحات سياسي مورد نظر اصلاح ‎طلبان همت گمارد و آن چه را در زمان اينان از ايران دريغ كرده بود به دست خود به ملت تقديم كند و اين خود اتفاقي اميدوار كننده است. هرچند كه به علت فضاي فكري حاكم بر جناح راست كه آن هم ديد قيم مآبانه و پدر سالار نسبت به جامعه است نمي‏توان آن چنان از اين وضع خوش‏حال بود و گول اين ژست دلسوزانه‎ي راستي‎ها را خورد و احتمالا تغييرات بيش‏تر در آزادي‎هاي اجتماعي بروز خواهد كرد تا سياسي.
در مورد انتخابات رياست‏جمهوري اما به اين راحتي‎ها نمي‎توان اظهار نظر كرد. اگر شرايط خارجي تغيير چنداني نكند و محافظه‎كاران كاخ سفيد دخالتي جدي در اوضاع داخلي ايران نكنند (كه بعيد به نظر مي‎رسد) احتمالا شاهد رئيس جمهور شدن علي لاريجاني خواهيم بود. او از 2 سال پيش برنامه‏ريزي درازمدت خوبي را براي اين كار انجام داده و بعيد است رقبا بتوانند گوي سبقت را از او بربايند. عملكرد پرانتقاد او در صدا و سيما را در كنار موفقيت نشريات ريز و درشت زير نظر صداوسيما مثل جام‏جم و سروش جوان نمي‏توان ناديده گرفت. او اكنون پرتيراژترين روزنامه‏ي كشور را به عنوان تريبون در اختيار دارد. بگذريم كه به علت بغضي كه شخصا از او دارم با وجود چاپ مطالبي از من در همين مطبوعه تا كنون حتي يك شماره از اين روزنامه را هم نخريده‎ام ولي نمي‏توانم كاردرستي دست‎اندركاران اين روزنامه را تحسين نكنم. عقلانيتي كه در بخش مدرن جناح راست در حال ظهور است مايه‏ي خرسندي است. كروبي كه احتمالا صلاحيتش را تاييد مي‏كنند بعيد است حتي بتواند انتخابات را به دور دوم بكشاند و در صورت موفقيت در اين كار پيروزي بزرگي را به دست آورده است و كانديداي مشاركت هم كه يحتمل محمد رضا خاتمي است بعيد است بتواند حماسه‎اي را كه برادرش در 2 خرداد 8 سال پيشش شاهد بود تكرار كند و نااميدي مردم فعلا سرمايه‏ي بزرگ محافظه‎كاران است. افرادي مثل مهاجراني هم كه حاضرم سرم را بگذارم كه از فيلتر شوراي نگه‎بان رد نمي‏شوند. هاشمي رفسنجاني هم ديگر بعيد است به صحنه بازگردد. پس از ماجراي انتخابات مجلس فكر نمي‏كنم دوباره ريسك كند. چه اين كه قسمتي از راستي‎هاي افراطي هم دل خوشي از او ندارند. او از همين جايي كه آلان هم هست مي‏تواند در خدمت اسلام و مسلمين باشد و نياز به خطر كردن ندارد.
و اما در دراز مدت آن چه باعث توسعه‏ي سياسي مي‏شود پذيرفتن قوانين بازي در همين چارچوب فعلي است. سياستمداران ايران چه با فشار خارجي و چه به خاطر شكاف روزافزوني كه بين مردم و حكومت دارد پيدا مي‏شود اصلاحات را در دستور كار خود قرار خواهند داد و جامعه چه به لحاظ اقتصادي و اجتماعي و چه به لحاظ سياسي به سمت توسعه‏ي دموكراتيك حركت خواهد كرد. اين يك ناگزير است. فراموش نكنيد كه بسياري از اصلاح‏طلبان امروز كارنامه‎ي درخشاني در اوايل انقلاب ندارند. منتها اين تغييرات طول مي‎كشد. توسعه يك فرآيند يك ساله و چهار ساله و هشت ساله نيست. شايد بتوان از توسعه در بيست سال يا پنجاه سال سخن گفت. من فكر مي‎كنم حضور مردم در تمامي جاهايي كه بويي از دموكراسي مي‏دهد اين روند را تسريع مي‏كند. انتخابات مجلس و مانند آن را نبايد به عنوان معدود فرصت‎هايي كه ملت مي‏تواند در آن ابراز وجود كند از دست داد. البته ممكن است اين ابراز وجود را ملت ترجيح دهند با عدم حضور اعلام كند. اگر من هم شرايط را چنين ببينم در انتخابات شركت نخواهم كرد اما هنوز و تا لحظه‏ي آخر هم همه را به شركت در انتخابات ترغيب مي‏كنم. به قول بهروز افخمي مردمي كه در انتخابات شركت نكنند حقشان است كه با فرهنگسراهاي بسته و ماتم‎زده روبه‏رو شوند. آناني كه افخمي را از نزديك مي‏شناسند مي‎دانند كه او كسي نيست كه نگران انتخاب نشدنش در دور آينده‎ي انتخابات باشد. اين داستان به فرهنگسراها ختم نخواهد شد. مردم بايد به هوش باشند و نگذارند حداقل قدرتي كه در نهادهاي انتخابي نصيبشان شده است از كفشان برود (چه قدر لحنم شبيه مقام معظم شد!).