نگاهی به بعضی از خدمات جالب گوگل
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آليوس ماکسيموس

مقدمه:
لغت گوگل در اصل تغییری در کلمه Googol که معنای ریاضی آن رقم 1 که با 100 صفر دنبال شده (100^10) است. بنیانگزاران گوگل (Larry Page و Sergey Brin) با همکاری هم در سال 1996 موتور جستجویی بنام BackRub ساختند و پس از موفقیت این موتور جستجو با ادامه همکاری در سال 1998 گوگل را بنا گذاشتند؛ شرکتی که در حال حاضر در حال انتقال 1300 کارمند خود را به ساختمان جدید شرکت است و طبق پیش‌بینی‌ها در سال 2004 سود خالصی بالغ بر 1.6 میلیارد دلار خواهد داشت!
در حال حاضر گوگل بدون شک از بهترین موتورهای جستجوی عمومی در شبک جهانی وب است (موتورهای جستجو اصلی در شبکه جهانی وب) ؛ ولی بیشتر کاربرها از تمام قابلیت‌های موجود در آن استفاده نمی‌کنند. گوگل به شکل قابل ملاحظه‌ای می‌تواند جستجوی شما در شبکه را بهتر و راحت‌تر کند و امکانات گوگل بسىار فراتر از وارد کردن کلمات کلیدی ساده (keywords) و جستجوی آنهاست. در این مقاله سعی شده بعضی از قابلیت‌ها و امکانات جالب گوگل بررسی شود:
Syntax Search Tricks
استفاده از Syntaxهای خاص یک راه برای محدود کردن جستجو است. در اینجا معدودی از این Syntaxهای مفید معرفی می‌شوند.
[:intitle] => در ابتدای کلمه مورد جستجوی شما؛ نتایج را محدود به صفحاتی در شبکه جهانی می کند که کلمه یا کلمات شما در عنون آنها است. مثال: intitle:Magazine
[:link] => برای مشاهده اینکه چه صفحاتی به صفحه شما یا صفحاتی که به آن علاقه‌مند هستید لینک داده‌اند. [link:www.google.com]
[:site] => جستجوى شما را محدود به دومين داده شده بعد از سايت مى‌کند، مثلا:
[Weblog site:org] به شما سايت‌هايى در مورد وبلاگ که با org. ختم مى‌شوند مى‌دهد. اين دستور بعنوان جایگزینی برای موتورهای جستجوی داخل یک سایت می‌تواند بکار رود. مثلا برای جستجو درمطالب این وبلاگ از [query site:fanus.blogspot.com] استفاده کنید.
با استفاده از ترکیبات مختلف می‌توانید به شکل کاراتری به نتیجه برسید؛ مثلا:
[intitle:"Mark Twain" site:edu] به شما صفحات دانشگاهی در مورد مارک تواین در می‌دهد. (برای جستجوی عبارات باید عبارت را در بین " " قرار گیرد).
[:daterange] => برای محدود کردن جستجو به صفحاتی که در فاصله زمانی خاصی در گوگل ایندکس شده‌اند استفاده می‌شود. [daterange:-] این دستور احتیاج به تاریخ جولیان Julian Date دارد؛ مبدل‌هایی مثل این برای تبدیل تاریخ میلادی به جولیان در شبکه موجود هستند.
[:define] => با استفاده از این دستور می‌توانید تعاریفی برای سوال مورد نظر خود در صفحات وب پیدا کنید. مثلا: define:"Julian Date"(این دستور در مورد لغات تخصصی نیز به خوبی عمل می‌کند)
[:filetype] => نتایج را به نوع فایلی که بعد از این دستور مشخص شده محدود می‌کند (برای حذف نوع خاصی از فایل‌ها از نتایج خود هم می‌توانید از ":filetype-" استفاده کنید).
مثال: [Google filetype:doc OR filetype:pdf]
در اینجا می‌توانید Syntaxهای گوگل و روش استفاده از آنها را ببینید.

زنگ تفریح: لوگوهای گوگل برای تعطیلات و مناسبت‌های مختلف را ببینید.

گوگل گاهی مثل چاقوی Swiss Army است! یعنی امکاناتی دارد که شما را به اهدافی که هیچوقت فکر نمی‌کردید با گوگل بتوانید به آنها دستیابی کنید می‌رساند. مثلا ماشین حساب گوگل به شما امکان محاسبات و تبدیلات مختلف را از طریق صفحه جستجوی معمول گوگل می‌دهد. مثال . همین ماشین حساب ساده امکانات زیادی دارد که برای مشاهده آنها می‌توانید به اینجا مراجعه کنید؛ حتما نگاهی به مثال‌های موجود نیز ببندازید.

زنگ تفریح: به نتیجه این جستجو در ماشین حساب گوگل نگاهی بیندازید! "answer to life the universe and everything"

غلط‌نامه گوگل که احتمالا خیلی از ما در هنگام جستجوهای معمول با آن برخورد کرده‌ایم در صورت ورود یک کلمه با ایراد نگارشی به شما پیشنهادی برای اصلاح مى‌دهد و در ضمن می‌توانید برای دیدن معنی لغت پیشنهاری گوگل نیز به لینک دیکشنری که موجود است [definition] مراجعه کنید. البته بهترین عملکرد اىن غلط‌نامه وقتی است، که کلمه شما در دیکشنری موجود باشد.
فکر کنید شما مى‌خواهید با کسی در آمریکا تماس بگیرید ولی شماره تلفن او را در دست ندارید. گوگل در این مورد هم می‌تواند به شما کمک کند. اسم؛ شهر و اىالات فرد مورد نظر را وارد کنید. (مثال) برای محدود کردن نتایج جستجو می‌توانید از rphonebook برای تلفن محل اقامت و یا bphonebook برای تلفن محل کار استفاده کنید.

در گروه‌های گوگل (Google Groups) میلیون‌ها پیام از سالها بحث در زمینه‌های مختلف فهرست بندی شده.
گوگل برای خريد نیز به شما با دو ابزار کمک می‌کند؛Froogle که محصولاتی از فروشگاههای آنلاین را ایندکس کرده و کاتالوگ‌های گوگل (Google Catalogs) که شامل محصولات موجود در بیش از 6000 کاتالوگ چاپی با ایندکس قابل جستجو است.
میتوانید برای لیست کامل امکانات گوگل اینجا را ببینید.

آیا تا کنون فکر استفاده از گوگل در خارج از بروزر را کرده‌اید؟ Google Alert عناوین مورد نظر شما را جستجو می‌کند و به شما زمانی که صفحه جدیدی به صفحات ایندکس شده گوگل اضافه می‌شود به شما ایمیل می‌زند. Google Alert از سرویس وب API گوگل برای انجام جستجوهایش استفاده می‌کند (به عبارتی جزو گوگل نیست). اگر به خبر علاقه‌مندید تا صفحات عمومی به نسخه بتایNews Alerts سری بزنید (نکته: برای محدود کردن تعداد ایمیل‌های خبری دریافتی می‌توانید از intitle و source استفاده کنید).

آزمایشگاه گوگل جایی است که ایده‌ها و امکانات تازه (که می‌آیند و می‌روند) تست می‌شوند! پس امکانی که در زمان نگارش این مقاله موجود است ممکن است در زمانی که شما قصد چک آنرا کنید دیگر موجود نباشد!
در سال 2002 گوگل؛ Google API (application programming interface) را منتشر کرد که راهی است برای برنامه‌نویس‌ها برای دسترسی به نتایج جستجو در گوگل بدون تخطی از Terms of Service گوگل. بسیاری از امکانات مفید (و البته گاهی نه چندان مفید ولی جالب) که در خود گوگل موجود نیست به همین شکل ایجاد شده‌اند(مثل Google Alert). براى اطلاعات بیشتر اینجا را ببینید. در Staggernation سه ابزار مختلف که بر پایه Google API هستند ارایه شده است. مثلا با GARBO می‌توانید صفحات مربوط به یک URL یا صفحاتی که به آن لینک داده‌اند را پیدا کنید.

پانوشت: با تشکر از نقطه ته خط عزیز برای معرفی مقاله اصلی که این نوشته با تغییرات و اضافاتی محصول ترجمه آن است.
منابع:
1) 20 راز گوگل ؛ مجله PC.
2)مجله تایم، شماره 2 فوریه 2004.
- به بقیه منابع در داخل متن لینک داده شده.