ارزش اينترنت
___________
رحيم مخكوك

در مخابرات قانوني هست كه ميزان ارزش يك شبكه را بيان مي‏كند. بنا به اين قانون ارزش يك شبكه متناظر با توان دوم تعداد گره‏هايي كه در شبكه موجود است افزايش مي‏يابد. به عبارت ديگر اگر تعداد اعضاي يك شبكه از 4 به 5 افزايش يابد ارزش شبكه 16/25 برابر مي شود. يعنى يك افزايش 25 درصدي در تعداد اعضاي شبكه ارزش شبكه را بيش از پنجاه درصد افزايش داده است. اين افزايش نمايي ارزش اطلاعاتي نشان‏دهنده‏ي قدرتي است كه در جمع شدن اطلاعات نهفته است. در واقع فراهم ساختن زيرساخت‏هاي لازم براي تبادل و اجتماع اطلاعات فضا را براي توليد دانش به طور معجزه‏آسايي مناسب مي‎كند و همين هم هست كه باعث شده توليد دانش در سال‏هاي اخير و به خصوص پس از رشد خارق‎العاده‎ي شبكه‏ي اينترنت متحول شود. كافي است سري به استادان مسن‏تر دانشگاه بزنيد و از تفاوتي كه نحوه‏ و سرعت تحقيق و پژوهش كرده است سؤال كنيد.
البته اين صحيح است كه اين توليد دانش در مواردي ممكن است اثر منفي هم داشته باشد اما در مجموع باعث افزايش دانايي عمومي مي‎شود و اين پديده‎اي ميمون است. همين موضوع باعث مي‎شود كه برخي از اركان سنتي قدرت به هراس بيافتند و در صدد ايجاد سدي در برابر اين رشد نمايي (سيل‎آسا بگوييم به‎تر است) باشند. تجربه‎اي كه به تكرار در تاريخ آزموده شده و نتيجه‏اش از پيش معلوم است. دانايي با تمام ابزاري كه بتواند رشد خواهد كرد و رحمي به كساني كه در سر راهش ايستاده‎اند نخواهد كرد. خواه اين افراد نيات سوء داشته باشند و يا از روي خيرخواهي دست به اين عمل زده باشند.
در هر صورت اين قانون به تمامي شبكه‏ها و از جمله جوامع انساني قابل تعميم است و در واقع ارزش اطلاعاتي شبكه‏هاي مورد بحث در قانون فوق بدون حضور انسان معنا و مفهومي ندارد. اين واقعيتي است كه ايجاد محيط‏هايي كه افرادي با علايق يك‏سان و يا نزديك به هم در آن به تبادل انديشه، فكر و حتي فعاليت‏هاي ورزشي و نظاير آن بپردازند مي‎تواند در افزايش دانايي عمومي جامعه تاثير مثبت زيادي داشته باشد. به نظر مي‎رسد ايجاد و حمايت از چنين شبكه‎هايي بايد در دستور كار هر دولتي قرار گيرد كه مي‎خواهد جامعه‎اش به سوي ترقي، عدالت و توازن حركت كند. بسياري از دموكراسي‏هاي موجود در دنيا گام‎هاي مثبت زيادي در اين راستا برداشته‏اند اما هنوز تا رسيدن به جوامع آرماني راه زيادي در پيش است.