برنامه‌های مذهبی شبکه‌های ماهواره‌ای
___________
آرمین راد

مدتی است که شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان اقدام به استفاده از مفاهیم و مضامین مذهبی در برخی برنامه‌های خود کرده‌اند. از این جمله می‌توان به برگزاری ویژه برنامه‌ی عید فطر در شبکه‌ی جام جم و ترانه‌ی جدید سامان در مورد سفر حج و پخش وسیع آن اشاره کرد.
این نکته به خودی خود هیچ اشکالی ندارد اما با توجه به این که گردانندگان بیش‌تر این کانال ها از سلطنت‌طلبان هستند و از محافل تندروی آمریکا تغذیه‌ی مالی و فکری می‌شوند این تغییر در برنامه‌ها می‌تواند از دیدگاه دیگری نیز مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
به نظر می‌رسد این بخش از اپوزیسیون به تاثیر مهم مذهب در فرهنگ ایران پی برده و روی آن سرمایه‌گذاری می‌کند. این وضعیت از طرفی باعث جذب بیش‌تر مخاطب می‌شود و از سوی دیگر محتوای برنامه‌ها را با فرهنگ ما سازگارتر می‌کند. نمونه‌ی چون‌این استفاده‌های مذهبی‌ای را در تبریک بوش به مناسبت عید فطر و موکول کردن شروع کردن جنگ در افغانستان به انتهای ماه‌های حرام نیز می‌شود مشاهده کرد.
به طور کلی نادیده گرفتن احساسات مذهبی و به خصوص آن بخش آن که در فرهنگ ما وارد شده است یک عامل مهم در شکست خوردن بسیاری از حرکات و اصلاحات محسوب می‌شود. البته در این میان رفتار ریاکارانه و خشن مذهبی جمهوری اسلامی نقش موثری در مذهب‌زدایی از فرهنگ ایران داشته و باعث شده تا ایرانیان در میان کشورهای خاورمیانه کم‌ترین تعصبات مذهبی را دارا باشند. اما در هر صورت به نظر می‌رسد مذهب هنوز گزینه‌ای موثر در معادلات سیاسی و اجتماعی ایران باشد و آن را نباید نادیده گرفت.