انتخابات غیردموکراتیک افیون ملتها است
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حمیدرضا علاقه‌بند

سیاست عرصه چالش و کشمکش نیروهای اجتماعى است. هر جامعه سیاسی از گروه ها و نیروهايى تشکیل یافته است که بیش و کم در زندگی سیاسی نقش دارند و برای کسب قدرت با هم مبارزه می کنند. روشن است که نه کشکمش و مبارزه سیاسی امر مذموم یا زیانباری است و نه انگیزه و تلاش برای کسب قدرت ممنوع شمرده می شود. بلکه آنچه در عرصه سیاست و در میدان بازی سیاسی انحراف و فساد محسوب می شود زیر پا نهادن اصول قانونی و عدول از معیار ها و موازین اخلاقی است.
انتخابات در هر جامعه ای می تواند با شرایط دموکراتیک و یا غیردموکراتیک برگزار شود. امروزه در برخی از جوامع که در آنها شرایط دموکراتیک برقرار نیست نیز انتخابات برگزار می شود. به عنوان مثال در کشورهایی مانند عراق و افغانستان مردم در انتخابات نظر مثبت و منفی خود را در مورد کاندیدا یا کاندیداهایی خاص اعلام می کنند اما کمتر کسی است که صرف برگزاری انتخابات را در این جوامع به معنای برقراری شرایط دموکراتیک در آنها تلقی نماید.
شرایط دموکراتیک وقتی برقرار می شود که وجود رقابت بین عقاید و برنامه ها در «حوزه سياست» و همچنين مشارکت افراد و جريانات در «قدرت» پذیرفته شود. در صورت اجتماع این دو مقوله یعنی هم «رقابت عقايد و برنامه ها» و هم «مشارکت افراد و گروهها» مى توان از شرايط دموکراتيک سخن گفت. ولی با این حال در برخی از رژیمهای اقتدار طلب نیز حضور در انتخابات صورت می گیرد اما این حضور نه در لوای «رقابت عقايد و برنامه ها» بلکه در چارچوب «انديشه و برنامه اى واحد» اعمال می شود.
البته تاکید بر اندیشه و برنامه ای واحد در حوزه سیاست در دراز مدت نمی تواند مشارکت و حضور مردم را نیز تامین نماید زیرا طبع و جنس مقولات سیاسی طوری است که در آنها گرایش ها و سلیقه های مختلف مطرح می شود و در این حوزه آزمایشگاهی نیست که درستی یا خطای اندیشه به دقت و در یک زمان قابل پیش بینی روشن شود.
به همین دلیل است که در حوزه سیاست تعیین تکلیف نهایی به عهده افکار عمومی گذارده می شود و افکار عمومی نیز با رای اکثریت احراز می گردد اما اگر بدون توجه به ماهيت مقولات سیاسی تلاش شود عقیده و برنامه واحدی در حوزه سیاست اعمال شود در کنار برنامه واحد «خرده فرهنگها» و یا «خرده ايدئولوژى‌ها» به وجود می آید. اگر جلوی فعالیت خرده ایدئولوژی ها نیز گرفته شود باز روند تنوع و تکثر اندیشه ها از حرکت باز نمی ماند و همان عقیده و برنامه واحد با «نگرش هاى مختلف» بازخوانی می شود.
وجود نگرش های مختلف نیز نشان دهنده نیاز جامعه به دموکراسی و شرایط دموکراتیک است..