سرها بريده بينى بى‌جرم و بى‌جنايت
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
نيما قديمى

پس لرزه‌هاى زلزله زرند هم فروکش کردند. مثل دريالرزه با تمام قربانيانش. مثل بم. مثل شعله‌هاى حالا فروکش کرده آتش در مدرسه سفيلان؛ در معبد هندوها و در مسجد ارک. دنيا فراوان انسان‌هايى را ديده که بدون آن‌که جرمى يا جنايتى مرتکب شده‌باشند مى‌ميرند، مى‌سوزند يا تکه‌تکه مى‌شوند. توگويى خدا درنده‌اى هار است که تا نسوزم کى خنک گردد دلش!
چه بسيار آدم‌هاى بى‌گناهى که‌ از گرسنگى رنج مى‌برند و گروهى جنايت‌کار که عمرى به خوشى سر مى‌کنند. داستان به اين دنيا ختم نمى‌شود! چه بسيار آدم‌هايى که در سرزمين کفر به دنيا مى‌آيند و کمتر شانس مؤمن بودن پيدا مى‌کنند و بچه‌هايى که در کودکى مى‌ميرند و مجالى براى کفر ورزى نمى‌يابند.
چه بسيار آخوند‌هايى که خدا را -مثل انسان- عادل مى‌دانند و در توجيه آن‌همه جسد‌هاى سوار بر موج‌هاى دريا‌لرزه، فسق و فجور جهان‌گردها را بهانه مى‌کنند. حال آن‌که هرچه دراين دنيا اتفاق مى‌افتد عين عدالت الهى است (پسينى نه پيشينى- تعريف دست راستى نه دست چپى). و مگر خدا هم مثل ما از کرده‌هايش هدفى دارد که از او «چرا» بپرسيم؟ چرا ما را آفريدى؛ چرا اين‌همه زجر و مصيبت و چرا‌هاى ديگر…
آن‌چه خدا به ما داده نه استحقاق ما که لطف اوست:
ما نبوديم‌و تقاضامان نبود لطف تو ناگفته ما مى‌شنود
عدل ملاک کردار بارى نيست، برعکس کردار بارى ملاک عدل است. ازاين سخن حق به ناروا نتيجه‌اى غلط گرفته‌اند که ملاک عدالت حکم خليفه‌است. دوستانى که با منطق آشنايى دارند، مى‌دانند که گزاره نخست، حقيقى است، حال آن‌که نتيجه، يک گزاره اعتبارى است و ميان اين دو هيچ راهى به برهان نيست.
بارى عدالت الهى را تعريفى دست راستى-پسينى- بايد ولى در جامعه انسانى چطور؟ آيا عدالت، پياده‌سازى قانون است؟ اگر قانونى برابرى انسان‌ها را در مورد‌هايى مثل «بنده و مولا»، «مسلمان و غيرمسلمان» و «زن و مرد» نفى نمود، بازهم به قاضيى که طبق آن حکم مى‌راند، مى‌توان عادل گفت؟ يا آن‌که عدالت يعنى استيفاى حقوق همه. دراين صورت سؤال از مبناى حق پيش مى‌آيد: آيا انسان از پيش خود حق دارد؟ -حقوق بشر- يا حق را خدا به انسان مى‌دهد؟ -تکليف الهى-
اما خدا مى‌گويد ما پيامبران را فرستاديم «لئلا يکون للناس على الله حجة من بعد الرسل» يعنى انسان از پيش خود حقى دارد که قرآن هم به رسميت شمرده‌است! شايد هم اين تنها حقى‌است که خدا براى انسان قايل است: حق دريافت دستورها قبل از بازخواست!